Έρευνα με ερωτηματολόγια

Ποιοτική ανάλυση ερωτηματολογίων: Το ερωτηματολόγιο αποτελεί ένα σύνολο γραπτών ερωτήσεων µε τις οποίες ο ερευνητής απευθύνεται ομοιόμορφα στα υποκείμενα της έρευνας για τη συλλογή ερευνητικών πληροφοριών που σχετίζονται µε την άποψή, τη γνώμη τους ή την αντίληψή τους για ένα πρόβλημα ή ένα θέμα.

Βασικά χαρακτηριστικά ερωτηματολογίων

• Η ομοιομορφία των ερωτήσεων
• Η έκταση και η ποικιλία των δεδομένων που είναι δυνατό να συγκεντρωθούν
• Η έκταση και η ποικιλία των ερωτούμενων που καλύπτει
• Η ελεύθερη και ανώνυμη έκφραση των υποκειμένων
• Η δυνατότητα απόκτησης πληροφοριών για µη παρατηρήσιµα χαρακτηριστικά (απόψεις και συναισθήματα)
• Το σχετικά µμικρό κόστος δαπάνης (σε χρήμα και χρόνο)

Περιορισμοί ερωτηματολογίων

• Η απώλεια των λεπτομερειών και του βάθους της πληροφορίας
• Η έλλειψη ελέγχου της ακρίβειας των απαντήσεων
• Η έλλειψη ελέγχου της ειλικρίνειας των ερωτηθέντων
• Η υποκειμενικότητα των ερωτηθέντων στην κατανόηση των ερωτήσεων
• Οι απώλειες στο δείγμα

Κατάρτιση ερωτήσεων

Το ερωτηματολόγιο πρέπει να καταρτίζεται κατά τέτοιο τρόπο ώστε ο ερωτώμενος να αντιλαμβάνεται εύκολα τις ερωτήσεις και να µμπορεί να απαντά µε
ακρίβεια σ’ αυτές. Οι πληροφορίες θα πρέπει να διατίθενται εύκολα και να αποφεύγονται παρελθοντικές ερωτήσεις ή ερωτήσεις που χρειάζονται υπολογισμούς.

Οι ερωτήσεις που απαρτίζουν το ερωτηματολόγιο να είναι όσο το δυνατόν λιγότερες και η διατύπωση τους να προδιαθέτει ευνοϊκά τον ερωτώμενο.

Τύποι ερωτήσεων

Κλειστές ερωτήσεις

• Απλής ή Πολλαπλής Απάντησης
• Πολλαπλής Επιλογής
• Ιεράρχησης-Κατάταξης
• Αντιστοίχησης

Ανοιχτές ερωτήσεις

• Συµπλήρωσης
• Ανάπτυξης

Ανάλυση ερωτηματολογίων

Αρχικά πρέπει να καθοριστεί:

• η σειρά των αναλύσεων
• η κωδικοποίηση των δεδομένων
• η µμορφή του πίνακα δεδομένων που θα αναλυθεί
• η αντιμετώπιση ενδεχόμενης αποτυχίας στη συγκέντρωση απαραίτητων στοιχείων που µμπορεί να οφείλεται, σε τιμές που λείπουν ή έχουν χαθεί και στην
  άρνηση απάντησης σε περίπτωση ταχυδρομικής έρευνας µε ερωτηματολόγιο
• οι έλεγχοι ορθής καταχώρισης και εισαγωγής των δεδομένων σε Η/Υ
  και
• ο χειρισμός κακής ποιότητας δεδομένων όπως είναι οι αναξιόπιστες µμετρήσεις οργάνων και οι ασυνεπείς ή µη ειλικρινείς απαντήσεις σε ερωτηματολόγιο

Στη συνέχεια λαμβάνονται αποφάσεις σχετικά µε την επιλογή ή την ανάπτυξη κατάλληλων στατιστικών µμεθόδων, οι οποίες θα πρέπει να βρίσκονται σε
αµφιµονοσήµαντη αντιστοιχία µε τις ερευνητικές υποθέσεις ή στόχους που έχουν τεθεί και επιλέγουμε το λογισμικό που θα χρειαστεί για τη στατιστική επεξεργασία.

Στο επόμενο στάδιο πραγματοποιούνται όλοι οι απαραίτητοι έλεγχοι σχετικά µε τις στατιστικές, εννοιολογικές και τεχνικές προϋποθέσεις ή απαιτήσεις των στατιστικών µμεθόδων που πρόκειται να χρησιμοποιηθούν και αναζητούνται τρόποι αντιμετώπισης τυχόν αποκλίσεων.

Αφού διενεργηθούν οι κυρίως στατιστικές αναλύσεις, προχωράμε στο στάδιο ελέγχου ήδη υπαρχόντων ή στη θέσπιση νέων κριτηρίων ή δεικτών μαρτυρίας της
σημαντικότητας (στατιστικής ή κλινικής) των αποτελεσμάτων, της καλής προσαρμογής των μοντέλων– υποδειγμάτων, τα οποία υιοθετήθηκαν σε προηγούμενα στάδια, και της ευρωστίας των στατιστικών μεθόδων. Επίσης πραγματοποιείται έλεγχος των στατιστικών σφαλμάτων που σχετίζονται µε την εγκυρότητα των μεθόδων και, συνεπώς, µε τη δυνατότητα γενίκευσης ή πρόβλεψης.

Η επόμενη φάση, εκτός από την παραγωγή και τον τρόπο παρουσίασης των αποτελεσμάτων περιλαμβάνει, επίσης, την ερμηνεία και την αξιολόγηση της κλινικής σημαντικότητάς τους στο θεωρητικό πλαίσιο.
Οι ερευνητές θα πρέπει να λάβουν αποφάσεις σχετικά µε τον τρόπο μέτρησης της ποσότητας και της ποιότητας της πληροφορίας που έχει παραχθεί. Έτσι, για την αξιολόγηση και διάχυση των αποτελεσμάτων είναι ανάγκη οι στατιστικές μέθοδοι που θα χρησιμοποιηθούν να παρέχουν αντίστοιχους δείκτες.
Οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να έχουν όσο το δυνατόν απλούστερη και εννοιολογικά τεκμηριωμένη φυσική ερμηνεία, ώστε οι δομές και οι σύνθετες μεταβλητές, όπως είναι για παράδειγμα οι παραγοντικοί άξονες, που έχουν αναδειχθεί από τις πολυδιάστατες στατιστικές αναλύσεις να μπορούν να ερμηνευτούν και να αξιολογηθούν.

Στην τελική φάση η επικύρωση της εγκυρότητας των αποτελεσμάτων μπορεί να αναλυθεί σε δύο επίπεδα.
Το πρώτο και σημαντικότερο έχει καθαρά ποιοτικό χαρακτήρα και αφορά στον έλεγχο της ορθότητας των συμπερασμάτων είτε στο θεωρητικό πλαίσιο της μελέτης είτε σε σχέση µε προηγούμενη εμπειρία στο ίδιο γνωστικό αντικείμενο.
Το δεύτερο επίπεδο έχει ποσοτικό χαρακτήρα, αφορά κυρίως σε δειγματοληπτικές έρευνες και στηρίζεται σε στατιστικές μεθόδους όπως η διασταυρούμενη εγκυρότητα και η επαναδειγµατοληψία. Στην περίπτωση αυτή βασική επιδίωξη είναι να διαπιστωθεί η σταθερότητα των δομών και των σχέσεων που έχουν αναδειχθεί από τις προηγούμενες πολυµεταβλητές στατιστικές αναλύσεις. (https://users.auth.gr/).